3 mô hình bể biogas phổ biến hiện nay trong chăn nuôi

Danh mục

Hiện nay, có 3 mô hình bể biogas được ứng dụng rộng rãi trong các hộ chăn nuôi và trang trại. Mỗi mô hình có những ưu nhược điểm riêng về chi phí đầu tư, độ bền, khả năng giữ khí. Mức độ phù hợp với từng quy mô chăn nuôi từ nhỏ lẻ đến trang trại lớn. Việc lựa chọn đúng loại bể còn giúp hộ chăn nuôi tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu quả sử dụng.

Bài viết này ATT sẽ giúp bà con hiểu rõ từng mô hình. Qua đó, bà con sẽ xác định đâu là giải pháp tối ưu phù hợp với trang trại của mình.

Bể biogas là gì

Bể biogas là một hệ thống xử lý chất thải hữu cơ, chủ yếu từ phân động vật trong chăn nuôi. Tạo ra khí sinh học (biogas) thông qua quá trình phân hủy yếm khí. Bên trong bể, vi sinh vật phân giải chất hữu cơ trong điều kiện không có oxy, tạo ra hỗn hợp khí chủ yếu là methane (CH₄) và carbon dioxide (CO₂).

Các loại bể biogas phổ biến – Ưu nhược điểm từng mô hình

Hiện nay, trong chăn nuôi có 3 mô hình bể biogas được sử dụng phổ biến. Dưới đây là ưu điểm, nhược điểm của 3 mô hình.

Bể biogas truyền thống

Xay Be Biogas

Mô hình xây bể biogas truyền thống hiện nay

Bể biogas truyền thống thường được xây dựng bằng gạch, xi măng hoặc bê tông, với kết cấu chôn dưới đất. Mức chi phí đầu tư ba đầu lớn, cần nhiều vốn và nhân lực thi công.

Ưu điểm

Vật liệu chủ yếu dùng gạch, xi măng, cát… nên người dân có thể chủ động chuẩn bị, không phụ thuộc vào nguồn cung ngoài.
Nếu xây đúng kỹ thuật, bể có thể dùng ổn định từ 20 năm, không cần thay mới thường xuyên.
Đáp ứng tốt cho những hộ nuôi vài con đến vài chục con heo, bò.

Nhược điểm

Mất thời gian thi công từ 2 – 3 tuần hoặc lâu hơn để bể được hoàn thiện đưa vào sử dụng.
Khi cần thay đổi dung tích, hầu như phải phá bỏ và xây lại từ đầu.
Nếu giai đoạn chống thấm hoặc trát bể không đạt, rất dễ xảy ra hiện tượng thấm nước, rò rỉ khí.
Các vùng đất cát, đất sình hoặc nơi có mực nước ngầm cao rất khó thi công loại bể này.
Chiếm nhiều diện tích đất, bể cần có đủ không gian trống để đào và xây với kích thước phù hợp.

Bể biogas composite

Be Biogas Composite Hien Nay

Mô hình thực tế bể composite hiện nay

Bể biogas composite là loại bể làm từ nhựa composite cốt sợi thủy tinh, có độ bền cao, giữ khí tốt và chống ăn mòn.

Ưu điểm

Chịu được ăn mòn từ môi trường axit trong quá trình phân hủy chất thải. Tuổi thọ thường từ 15–20 năm.
Bể được sản xuất tại nhà máy, chỉ cần vận chuyển và lắp đặt, không mất thời gian xây dựng như bể truyền thống.

Nhược điểm

Giá thành một bể composite thường cao hơn nhiều so với bể truyền thống hoặc bạt nhựa HDPE (túi biogas).
Bể được sản xuất theo kích thước cố định, khó thay đổi thể tích nếu nhu cầu chăn nuôi tăng.
Trong quá trình vận chuyển hoặc lắp đặt, nếu thao tác không cẩn thận có thể làm nứt hoặc hư hỏng bể.
Ngoài ra, cần che chắn và bảo dưỡng cẩn thận, dễ bị giòn hoặc biến dạng do ảnh hưởng của ánh nắng.

Bể biogas bạt nhựa (Túi biogas HDPE)

Be Biogas Hdpe Hien Nay

Mô hình thực tế bể biogas bạt nhựa HDPE ( túi biogas ) – Ứng dụng phổ biến trong chăn nuôi

Bể biogas bạt nhựa, hay còn gọi là túi biogas HDPE, là một trong những giải pháp xử lý chất thải chăn nuôi hiện đại. Bể được sản xuất từ màng nhựa HDPE 1 lớp, có độ dày 0.75mm, khả năng chống thấm và chịu nhiệt độ cao tốt.

Ưu điểm

So với bể composite hoặc bể xây gạch, bể biogas HDPE có giá thành thấp hơn.
Thi công nhanh chóng, lắp đặt dễ dàng, bà con có thể tự làm ngay tại nhà.
Phù hợp nhiều địa hình, có thể lắp đặt ở những khu vực như: ao, hồ, vùng ngập lụt nếu che chắn đúng kỹ thuật.
Kín khí tốt, ít bị rò rỉ trong quá trình sử dụng.
Nhờ thiết kế van xả tự động giúp duy trì áp suất ổn định, không bị căng phồng quá mức gây vỡ túi.
Nước sau biogas giàu dinh dưỡng có thể tận dụng để tưới cây và nuôi cá.

Nhược điểm

Nếu không được che chắn hoặc bảo vệ tốt sẽ làm giảm tuổi thọ của túi.

Dưới đây là bảng tổng hợp những điểm khác biệt quan trọng giữa bể biogas bạt nhựa HDPE, bể truyền thống, bể composite.

Tiêu chí	Bể khí sinh học HDPE	Bể truyền thống	Bể hợp chất
Vật liệu	Bạt nhựa HDPE 1 lớp	Gạch, xi măng	Nhựa composite cốt sợi thủy tinh
Cách lắp đặt	Dễ lắp đặt, có thể thực hiện tại nhà	Cần bản vẽ và kỹ sư xây dựng	Cần kỹ thuật viên lắp đặt đúng quy trình
Thời gian thi công	Nhanh, chỉ 1 – 2 ngày	Lâu, thường từ 2 – 3 tuần	Trung bình, khoảng 4 – 5 ngày
Tuổi thọ	10 – 15 năm	Trên 20 năm	15 – 20 năm
Bảo trì – sửa chữa	Dễ sửa chữa, thay mới đơn giản	Khó sửa, tốn kém nếu gặp sự cố	Sửa chữa phức tạp, cần kỹ thuật
Quy mô	Từ hộ gia đình đến trang trại	Trang trại lớn, diện tích đất rộng, nhiều vốn	Hộ chăn nuôi nhỏ đến vừa

Nguyên lý hoạt động của bể biogas trong chăn nuôi

Nguyên lý hoạt động bể biogas là một chuỗi phân hủy sinh học chất thải trong điều kiện yếm khí, diễn ra qua 4 giai đoạn chính:

Giai đoạn thủy phân chất thải

Quá Trình Sinh Khí Biogas

Quá trình trao đổi chất sinh ra khí biogas

Phân heo, bò và chất thải chăn nuôi được đưa vào túi biogas hoặc hầm biogas, không có sự tham gia của oxy. Trong môi trường yếm khí, vi sinh vật bắt đầu phân hủy các chất hữu cơ có trong phân, hình thành những hợp chất đơn giản. Tạo điều kiện để chuyển sang các bước tạo khí sinh học ở giai đoạn tiếp theo.

Giai đoạn axit hóa – axetat hóa

Sau khi chất thải được phân rã, các vi sinh vật tiếp tục phân hủy chúng thành axit hữu cơ, khí CO₂ và khí H₂.

Ở bước này, môi trường trong túi biogas vẫn kín khí, giúp quá trình lên men diễn ra liên tục và ổn định. Các axit và khí sinh ra sẽ tiếp tục được vi khuẩn chuyển hóa thành axit axetic – tiền chất chính để tạo methane.

Giai đoạn tạo methane

Ở giai đoạn cuối, các vi khuẩn methanogens sẽ sử dụng axit axetic và khí H₂ để tạo ra methane (CH₄). Thành phần chính có khả năng cháy trong biogas, cùng với một lượng nhỏ CO₂ và H₂S. Khí này sẽ được tích tụ trong túi để phục vụ nhu cầu sinh hoạt hằng ngày của bà con.

Quy mô và hiệu suất sinh khí của 3 mô hình bể biogas

Khi lựa chọn mô hình bể biogas, ba yếu tố mà bà con cần quan tâm là: quy mô phù hợp, thời gian sinh khí và chi phí đầu tư hợp lý. Dưới đây là 3 mô hình phổ biến phù hợp quy mô từ vừa đến lớn.

Bể truyền thống:

Phù hợp với những mô hình nuôi trên 50 con heo hoặc số lượng vật nuôi tương đương. Thời gian sinh khí ban đầu khá chậm, bà con thường phải chờ vài tuần mới bắt đầu có khí sử dụng.

Bể composite:

Giải pháp cho hộ chăn nuôi quy mô vừa từ 10 – 30 con. Độ kín khí tốt, hiệu suất sinh khí ổn định. Tuy nhiên, giá thành lại cao, khó khăn cho các hộ chăn nuôi muốn mở rộng quy mô chăn nuôi.

Bể biogas bạt nhựa HDPE (hay còn gọi là túi biogas):

Phù hợp quy mô từ hộ gia đình vài chục con đến trang trại vài ngàn con. Khí sinh ra sớm, chỉ sau 7 – 14 ngày đã sinh khí có thể sử dụng phục vụ sinh hoạt. Ngoài ra, với thiết kế đơn giản bà con có thể tự lắp đặt tại nhà, không cần thuê thợ, tiết kiệm chi phí nhân công.

Mô hình thực tế nhà Anh Tiến – Đà Lạt lắp bể biogas cho 5000 con vịt. Xem ngay!

Tại trang trại 5.000 con vịt ở Đà Lạt, anh Tiến đã lắp túi biogas HDPE để xử lý chất thải. Lắp đặt nhanh chóng tại nhà giúp giảm mùi hôi xung quanh. Sinh khí liên tục cho anh nấu ăn và thắp sáng điện để sưởi ấm vịt.

Ứng dụng túi biogas HDPE trong chăn nuôi hiện nay

Túi biogas HDPE không chỉ là giải pháp xử lý chất thải chăn nuôi hiệu quả cao. Mà còn mang lại nhiều ứng dụng thiết thực trong đời sống hàng ngày tại các trang trại.

Xử lý chất thải chăn nuôi

Túi biogas HDPE giúp phân hủy phân heo, bò, gà… giảm mùi hôi, hạn chế ô nhiễm xung quanh. Đây là bước quan trọng trong việc bảo vệ môi trường sống của vật nuôi và con người.

Cung cấp khí đốt cho sinh hoạt

Khí biogas sinh ra qua quá trình yếm khí được sử dụng trực tiếp cho việc nấu ăn, phát điện. Giúp hộ chăn nuôi tiết kiệm đáng kể chi phí mua gas hoặc củi lửa hằng tháng.

Phản hồi của anh Phước Bạc Liêu sau 1 năm sử dụng mô hình túi biogas để nấu ăn. Xem ngay!

Anh Phước – một hộ chăn nuôi tại Bạc Liêu – chia sẻ:

” Ban đầu cũng sợ không đủ khí để nấu ăn hằng ngày. Nhưng sau 1 năm sử dụng sinh khí liên tục. Từ khi có túi biogas mỗi tháng tiết kiệm được hơn 300.000 đồng tiền gas. Đặc biệt, mùa mưa nước không ngập túi, khí vẫn đều, nấu cơm, nấu thức ăn cho heo thoải mái.”

Tận dụng nước sau biogas

Nước sau quá trình sinh khí từ túi biogas chứa nhiều dưỡng chất có thể dùng để tưới rau, cây ăn trái hoặc cây công nghiệp. Tận dụng được nguồn phân bón hữu cơ sẵn có, giúp cây phát triển tốt hơn.

Mô hình thực tế Anh Dũng – Long An đã tận dụng nước sau biogas để tưới cho vườn thanh long. Xem ngay!

Theo anh Dũng chia sẻ, sau quá trình sử dụng, thấy lượng nước sau biogas khá nhiều, bỏ không thì phí nên anh đã tận dụng để tưới cho vườn thanh long nhà mình. Không chỉ giúp cây thanh long phát triển xanh tốt, việc sử dụng nước sau biogas còn giúp cải tạo đất, tăng độ tơi xốp và giữ ẩm tốt hơn trong mùa khô. Nhờ nguồn nước giàu dinh dưỡng này, giúp anh giảm được chi phí nước tưới, tiền phân bón mỗi tháng.

Giảm thiểu ô nhiễm môi trường

Sử dụng túi biogas HDPE giúp giảm lượng khí thải nhà kính. Hạn chế hiện tượng ao tù, nước đọng gây ô nhiễm tại các khu chăn nuôi tập trung.

Nâng cao hiệu quả kinh tế cho hộ chăn nuôi

Với chi phí đầu tư thấp, thời gian lắp đặt nhanh, tuổi thọ bền và hiệu suất sinh khí tốt. Túi biogas HDPE ngày càng trở thành lựa chọn hàng đầu cho các hộ chăn nuôi từ nhỏ đến lớn.

Lưu ý quá trình sử dụng túi biogas HDPE

Để đảm bảo hiệu quả và độ bền trong quá trình sử dụng, bà con cần lưu ý một số điểm quan trọng khi dùng túi biogas HDPE:

Bảo vệ bề mặt túi: Tránh để các vật sắc nhọn hoặc cành cây chạm vào bề mặt túi. Nếu có thể, nên phủ một lớp đất mỏng hoặc lót cát phía dưới.

Tăng độ Bền Túi Biogas

Cách tăng độ bền cho bể biogas bạt nhựa HDPE ( túi biogas HDPE )

Che chắn kỹ: Nên làm mái che đơn giản để hạn chế tác động trực tiếp từ ánh nắng mạnh hoặc mưa lớn, giúp tăng tuổi thọ túi.
Theo dõi áp suất khí: Không để khí tích tụ quá nhiều trong túi. Khi túi căng quá mức, cần xả khí kịp thời để tránh nổ hoặc rách túi.
Bổ sung nguyên liệu đều đặn: Đưa phân và nước vào bể thường xuyên, tránh đưa quá nhiều nước vào túi dẫn đến việc không sinh khí.
Xử lý rò rỉ kịp thời: Nếu phát hiện túi có dấu hiệu bị lủng hoặc xì lỗ mọt do chó mèo cào rách – sử dụng ngay keo chuyên dụng. Xem ngay!
Không đốt lửa gần túi: Đề phòng cháy nổ, luôn giữ khoảng cách an toàn khi sử dụng nguồn lửa gần khu vực đặt túi.